Na Kaʻohiʻakūimaunaloa
Mai ka nuʻu kapu ʻo Maunakea, ka i ʻohi aʻe i ke aokū o ka lewa lani, a i ka ilina wai o ke ao uli o Kanaloa, waipunalau ke aloha. Wahi a kūpuna, ʻo ka wai a Kāne he huewai ola. A i ke au nei ma ka wao hoʻonaʻauao, kū mau ko mākou manaʻo, ʻo ke Keʻena Hoʻonaʻauao Hawaiʻi (OHE), ʻo ka wai e ola ai haumāna o Hawaiʻi nei, ʻo ka ʻike Hawaiʻi a me ka ʻōlelo Hawaiʻi nō ia.
Me ia manaʻo nō, e ka mea heluhelu, na ka ua Waʻahila o Kou e honi māʻū ai i ka makani nāna e hiʻi aku i nei leo kūkala e kuʻi nō i ka lono no ka piha ʻana o ke kaʻau makahiki o ka Papahana ʻIke Hawaiʻi no ka pono o ka ʻOihana Hoʻonaʻauao!
I ka makahiki 1980, ua kū mai ka Papahana ʻIke Hawaiʻi i mea e kō ai ka Pākuʻi Hoʻololi o ke Kumukānāwai Aupuni Hawaiʻi e koi ana i ke aʻo a me ka mālama ʻia o ka ʻike Hawaiʻi, ka moʻolelo Hawaiʻi, a me ka ʻōlelo Hawaiʻi. Mai kinohi mai o ia Papahana a i ke au nei, kono ʻia ka noho ʻana o nā kūpuna a me nā kahu ma nā kula kamaliʻi a me nā kula waena o ka pae ʻāina, na lākou ka mālama ʻana i ka ʻike Hawaiʻi ma ka papa.
He mau makahiki ma hope mai, kūpaʻa ko OHE i ka mau ʻana o ka manaʻo, “ʻO Hawaiʻi ke kahua o ka hoʻonaʻauao,” i mea e māpunapuna mau ai ka wai mānalo, ka ʻike kūpuna hoʻi, e puapuaʻi ana ma nā kula o ka ʻOihana Hoʻonaʻauao ma o ka holomua ʻana o ka Papahana ʻIke Hawaiʻi. Me ia manaʻo, ua hoʻomōhala ʻia maila ka papahana ʻĀina Aloha ma lalo o ka malu kou o ke keʻena OHE–he papahana nō e kākoʻo ana i nā kula e aʻo ʻia ai ka ʻike Hawaiʻi ma nā pae papa a me nā papa māʻiʻo a pau.
I ka makahiki kula aku nei, ua kaheāwai akula ka ʻike kūpuna ma o ka papahana ʻĀina Aloha mai ʻō a ʻō o ka pae ʻāina nei. He 11 kāuna kula ka i komo i ke aʻo mai ka mokupuni ʻo Hawaiʻi, ʻo Maui, ʻo Oʻahu, a ʻo Kauaʻi hoʻi, he ʻekolu kaʻau kānaka, mai loko mai o nā kālana he 14 o nā 15 kālana o ka ʻOihana Hoʻonaʻauao. Ma ʻō aku o ka ʻike kūpuna wale nō, ʻo ke kūkulu pilina, ka paʻa moʻolelo, a me ka hoʻoikaika kaiāulu ka hana e waiwai ai ke aʻo ma lalo o ka papahana ʻĀina Aloha. I kēia makahiki, i loko nō o ka ʻeha o nēia makahiki hulihia i hoʻopaʻakikī ai ka holomua o ke aʻo ma nā kula, mālama ʻia nō hoʻi he mau hālāwai aʻoaʻo no ka ʻike ʻĀina Aloha, a he mau haneli kānaka e ʻike nei i ke koʻikoʻi o ka ʻike kūpuna ma ka lumi papa.
I ka ʻauī ʻana o ke kaʻau makahiki i hala a me ka huli hou ʻana o ke alo i kahikina, mau nō ke kū ʻana ʻo OHE me he ʻōhiʻa lā i ola ai ka ʻāina i ka wai. He kuleana ko ka ʻOihana a me nā kula nō hoʻi i ke kūkulu ʻana i ke aʻo kū Hawaiʻi. ʻO ka Mahele Kūpuna paha ʻoe, ʻo ka Papahana ʻĀina Aloha nō paha hoʻi, ʻo ka hoʻomōhala ʻia maila o kekahi ʻano aʻo e pono ai ko Hawaiʻi pae ʻāina nō paha ia, aia nō i ke kula. Akā, ke hōʻea ka wā o ke kūpuna ʻana mai o nā moʻopuna o ke au nei, e waipuna e kīkī aʻe ana lākou, ka puapuaʻi ʻana aʻe hoʻi nō kā ia o ke kumu wai aloha o nei ʻāina. Ola nui kākou i ka wai aloha o nā kūpuna!!!
