Aia kekahi mea kū i ke au e pāhola nei a he mea maikaʻi no ka ʻōlelo Hawaiʻi, ʻo ia hoʻi ke aʻo ʻana mai i ka ʻōlelo Hawaiʻi me ka uku ʻole. Eia hoʻi kekahi, ma Kēkēmapa 2019, ua ʻāpono ʻia e ka ʻaha ʻōlelo haumāna o ke Kula Nui ma Mānoa i mau papa ʻōlelo Hawaiʻi komo manuahi no ka lehulehu. Na Kamakakūokalani, ke Kikowaena o ka Noiʻi ʻIke Hawaiʻi, e hoʻolaukahi a e huli nei i mānaleo a i ʻole i ke kumu ʻōlelo Hawaiʻi poeko a wali wale kona ʻōlelo, e alakaʻi i ua mau papa. ʻOiai he papa loaʻa helu ʻai ʻole, he pōmaikaʻi nō ia no nā kānaka e ʻiʻini nei e aʻo mai i ka ʻōlelo ʻōiwi o ka ʻāina.
Eia kekahi papa ʻōlelo Hawaiʻi komo manuahi ʻē aʻe. Ma Nowemapa aku nei, ua kūkala ke Keʻena Hoʻonaʻauao o Hawaiʻi e hoʻolako ʻia ana i mau papa komo manuahi no nā poʻe hana o ua keʻena. He papahana ʻaelike kēia me ke Kula Kaiāulu o ka ʻōnaehana Kula Nui o Hawaiʻi. He 13,000 a ʻoi ka heluna o nā kumu aʻo a he 22,000 a ʻoi, ʻemi paha o nā limahana ʻē aʻe (kākauʻōlelo, poʻe kōkua kumu, a.p.a) ʻo ia ka nui o nā kānaka e hiki ke komo i ia mau papa. Eia hoʻi, hiki i nā kumu ke loaʻa ka heluʻai pili ʻoihana kumu.
He pono loa ke komo ʻana a nā kumu aʻo o nā kula aupuni no ka mea he ʻōlelo kūhelu ka ʻōlelo Hawaiʻi (nānā, Kumu Kānāwai o Hawaiʻi, ʻAtikala XV, 4). Eia kekahi, ua pono ka Mokuʻāina o Hawaiʻi, ma muli o ke Kumu Kānāwai o Hawaiʻi (nāna, ʻAtikala X, 4) , e hoʻolako i ka papahana hoʻonaʻauao no ka moʻomeheu, ka mōʻaukala a me ka ʻōlelo Hawaiʻi ma loko o nā kula aupuni.
No laila, ʻo ua mau kānāwai hou he mea e keʻakeʻa ai i ke kānāwai o 1896 ka i koi i ke aʻo ʻana ma nā kula ma ka ʻōlelo ʻEnelani wale nō. Ma muli o ia kānāwai, ua hoʻokumu ke Keʻena Hoʻonaʻauao i kekahi kulekele e hoʻopāpā i ka ʻōlelo Hawaiʻi. Inā ʻōlelo Hawaiʻi kekahi haumana a laila ua hoʻopaʻi ʻia. Kaulana a ʻeha nā moʻolelo o nā kūpuna o kēlā au pōʻino o ka hoʻopaʻi a me ka hoʻohilahila ʻana. ʻO ka mea hoihoi nō naʻe, ʻaʻole i hoʻoholo ʻia kēia kulekele ʻōlelo no nā keiki ʻōlelo ʻē.
Akā nō naʻe, eia kākou i ke au mālamalama- ke au o ka ʻōlelo ʻōiwi a me nā ʻōlelo o ke ao nei. Nui a ʻokoʻa nā kiʻina hana no ke aʻo ʻana i kekahi ʻōlelo i kēia manawa. ʻAʻole ma ka lumi papa wale nō ke aʻo ʻana. Eia kekahi mau mea hana aʻo manuahi ma lalo nei:
Duolingo: He polokalamu manuahi kēia. E hoʻoili wale i ka polokalamu mai ka pūnaewele mai a hana ma kou manawa kaʻawale. Hiki ke hoʻohana ʻia ma ka lolouila a i ʻole ma ke kelepona paʻa lima. Wahi ā Duolingo, aia ma kahi o ʻehā o ka ʻelima mau kanaka e hoʻohana ana i kelepona akamai no ke aʻo ʻana ma o Duolingo. Ma ʻAmelka Hui Pū ʻIa, ʻoi aku ka nui o nā kanaka e aʻo ana i ka ʻōlelo ma Duolingo ma mua o nā haumana ʻōlelo ma nā kula a pau. ʻO ka maikaʻi o ia polokalamu, nāu nō e alakaʻi i kou holomua. Nau nō e koho i ka manawa e aʻo ai ma Duolingo. ʻO ke ala nuʻukia o ka polokalamu “e manuahi a e holeʻaleʻa ana i ke aʻo ʻana i ʻōlelo.” https://www.duolingo.com/learn
Ka Leo ʻŌiwi ma ʻŌiwi: ʻOiai ua makua nā kānaka hoʻokipa, ua kū ka pono o nā haʻawina. Ua hoʻopuka ʻia ma ka makahiki 2012 a he 13 mau polokalamu me nā palapala haʻawina no ke aʻo. https://oiwi.tv/kaleooiwi/
Inā kamaʻāina ʻoe i ka ʻōlelo Hawaiʻi a he ake kou e hoʻokāʻoi i ka ʻōlelo Hawaiʻi e huli i kēia mau wahi o lalo. Hiki ke hoʻolohe i ke kiʻina leo o nā mānaleo a hoʻohawaiʻi i ka ʻōlelo ā ʻōiwi ke hoʻolohe mai.
Ka ʻOhina Nīnauele a Clinton Kanahele: Aia 20 mau nīnauele o nā mānaleo āna i hoʻopaʻa ai ma nā 1970. Hiki ke hoʻolohe i nā mānaleo a heluhelu pū i ka ʻōlelo i hoʻopalapala ʻōlelo ʻia e like me Gus Kaleohano no Lāʻie a i ʻole ʻo Solomon Kupihea no Keahapana, Kauaʻi. ʻO kekahi mea hoihoi ka hoʻolohe ʻana i ka leo kāne a i ka ʻōlelo o Hawaiʻi, o Maui, o Kauaʻi ʻoe, o Molokaʻi ʻoe, a o Oʻahu nei. https://library.byuh.edu/library/archives/kanahele
Ka Waihona ʻo Kaniʻāina: Aia i loko o kēia waihona, he 417 mau polokalamu i hoʻopaʻa ʻia ma ka papahana ʻo Ka Leo Hawaiʻi, ka polokalamu ʻōlelo Hawaiʻi mua ma ka lekiō o nā 1970. Mau nōka hoʻolohe ʻana o ia mau līpine ma ke kula nui a i kēia manawa hiki i ka lehulehu ke hoʻolohe. ʻO Johnny Almeida ka hoa kamaʻilio mua a ʻo Keoni me Lilian Kamaka ka hope. Hiki i ka mea hoʻolohe ke holo i mua a i hope me ka hāhai ʻana i ka palapala (no ka hapa nui) ma ka wā like. https://ulukau.org/kaniaina/?l=haw
#ehoopilimai ma Instagram: ʻO kēia ka waihona Instagram a Kahanu Solitario o ka hui puʻukani ʻo Keauhou. ʻO kāna haumana kona makuahine. E hoʻopili i ke kumu a aʻo mai me ka
ʻAʻole manuahi kēia mau papa a lalo akā ua waiwai ke alakaʻi ʻana a me ka pilina ma waena o nā mea aʻo.
Kealaleo: ʻO Kealaleo kekahi kiʻina hana aʻo ʻōlelo hoihoi i aʻo ʻia ma o ka lāʻau kuisinale (cuisenaire). He kaʻakālai hoʻonalunalu ke aʻo ʻana. ʻAʻole wehewehe nui ke kumu akā hōʻike nō naʻe ke kumu i ka hana o ka ʻōlelo me nā lāʻau kuisinale. Na ka haumana e hoʻokikino i kona ʻike ʻōlelo (lula, a.p.a.). No laila, he kiʻina hana hoʻoulu and hoʻolalelale noʻonoʻo kēia. Inā hoihoi e aʻo mai e leka uila iā ipolaniv@yahoo.com.
Niuolahiki: Inā hoihoi ʻoe e noiʻi a aʻo ma ʻo Ke Kai ʻEwalu e huli a nānā iā Niuolahiki. He kiʻina hana hoihoi kā kēia papahana i kapa ʻia e kekahi ʻo ia ke Kūkohu Pepeke. Aia 25 mau haʻawina a he $30 no ka haʻawina pākahi. https://niuolahiki.ahapunanaleo.org/
ʻŌlelo Online: Na Kaliko Beamer-Trapp kēia papahana. He kumu kaiapuni ʻo Kaliko no laila ʻo kona makemake e hoʻokaiapuni ʻia ka mea aʻo ma o ka moʻolelo, ka pilina ʻōlelo, a me ka ʻike hoihoi o ka ʻōlelo Hawaiʻi. https://oleloonline.com/guests/
Kula Kaiaulu no Nā Mākua: Aia hoʻokah i nō papa ʻōlelo Hawaiʻi ahiaihi ma Oʻahu a puni. Aia ia ma ke kula ʻo Kalāheo nō. Ma nā Pōʻakolu, 6:30-8:30, no ʻehiku mau pule e hui ai ka papa. E kelepona iā 307-1455 i nā lāliʻi o ke kau inoa.
