Inā kipa ʻoe iā Kahaluʻu ma Kona ma ka mokupuni ʻo Hawaiʻi Kuauli, e ʻike ana ʻoe i kekahi hana kupanaha, ʻo ia nō ke kūkulu hou o ʻelua wahi pana kapu, nā heiau ʻo Hāpaialiʻi me Keʻekū. Mahalo i Nā Kulaʻo Kamehameha no kēlā hana. Mahalo hoʻi iā Henry Kekahuna no ka palapala ʻāina āna i kaha kiʻi lima ai ma nā makahiki 1950.
He kupa ʻo Henry Enoka Palenapa Kekahuna no Hāna a he mamo ʻo ia o nā kāhuna a me nā aliʻi o kēlā ʻāina. Ua hana pū ʻo ia me Kenneth Emory o ka Hale Hōʻikeʻike ʻo Pīhopa a aia kāna mau palapala ʻāina o Hawaiʻi me Kauai ma ka hale waihona palapala. ʻO ia hoʻi ke kahu mālama palapala o ka Waihona Palapala o ka Mokuʻāina ʻo Hawaiʻi a aia kāna mau moʻolelo ma laila.
Nui ko Kekahuna ʻiʻini e hoʻopalapala i nā moʻolelo o ka ʻāina ma hope nalowale, no laila, ua nīnauele ʻo ia i nā kūpuna.

Ma Kahaluʻu, Kona ʻo ia i hui ai me kona kupuna ʻohana ʻo Nāluahine Kaʻōpua a ʻo kēia hulu kupuna ka mea nāna i hōʻike iā Kekahuna e pili ana i nā heiau, nā hale a me nā wahi pana like ʻole o Kahaluʻu, Keauhou a puni o Kona. Ma kā Kekahuna palapala ʻāina ua hōʻike ʻia ko Kaʻōpua hale ma ka ʻaoʻao Keauhou o Keʻekū ma ke one o Mākoleʻā. ʻO kēia hulu kupuna hoʻi, ka mea nāna i haʻi iā Kekahuna e pili ana i ka ʻoihana kuʻialua o kona kupuna. ʻO kēia kupuna he ʻolohe a ʻo ia ka mea nāna i aʻo i ka hula ma ka lā a me ke kuʻialua i ka pō a ʻo kā Nāluahine hana ka lawe ʻana i ka ihoiho kukui i ka hālau aia nō ma ʻUmihale (ka pā hale o Lonoikamakahiki).
Ua hāliu ʻo Kekahuna i ka hana lāliʻi o kekahi kanaka hulikoehonua – nā ana o nā paia, nā papahele, ke kiʻekiʻe, ka mānoanoa a pēlā aku nō. Ma kona ʻano he kūʻahuhau, ua kākau hoʻi i nā moʻolelo i hoʻoili ʻia a haʻi ʻia e nā kanaka haʻi moʻolelo, ma Kona ʻo ia ʻo Kaʻōpua.
E nānā ʻoe ma Kiʻi 3 a huli i nā pōʻai peʻa ʻelua ma ka ʻaoʻao kai o Keʻekū. He mau pōhaku lāua – ʻo Kauakahiokaoka (ka mea keʻokeʻo) lāua ʻo Kapapako (ka mea ʻeleʻele) a he mau ʻīlio punahele lāua a Kamalālāwalu i moe pū me ia ma ko Kama mōhai ʻia ʻana e Lonoikamakahiki ma Keʻekū ma hope o ke kaua ma waena o lāua. Ma kā Kekahuna mau palapala ʻāina wale nō kēia mau moʻolelo. No laila, inā ʻaʻole i ʻimi ʻo Henry Kekahuna i nā moʻolelo o Keʻekū me Hāpaialiʻi a inā aʻole ʻo ia i kaha kiʻi i ka palapala ʻāina o ia wahi pana ʻaʻole paha loaʻa ka ʻike a me ka ʻiʻini e kūkulu hou i kēlā mau wahi kupanaha o Kona.