Auhea ʻoukou e nā makamaka aloha ʻāina mai ka lā hiki a i ka lā kau; mai ke one wali o Hilo One a i ke one pūpū o Niʻihau. Welina mai ke aloha.
Ke neʻe nei ka lā koʻikoʻi o ke koho pāloka laulā nui. E koho ana kākou i moho pelekikena, ʻelele a me ke kenekoa o ka ʻAhaʻōlelo, lālā ʻaha kūkā o ke Kalana, a me kekahi mau kahu mālama waiwai o OHA nei. Maʻa nō ke kupa o Hawaiʻi Nei i ke koho pāloka ʻana ma o ka leka akā ʻaʻole pēlā ma kekahi mau mokuʻūina. Pono nō nā poʻe koho pāloka ma laila e kū laina a koho ma ka mīkini a i ʻole ma ke kau pūlima paha. Makaʻu ana paha kekahi kanaka ma muli o ka ahulau puni honua o ke kolona a ʻaʻole nō e koho pāloka. Inā nō, minamina, no ka mea he pono a he kuleana koʻikoʻi ka hana koho paloka no kekahi aupuni kemokolaka e like me ʻAmelika Hui Pū ʻIa.
ʻO kekahi mea nui e makaʻala ai, i kuʻu manaʻo, ʻo ia nō ke kaomi ʻana o ke koho pāloka ʻana ma o ke kānāwai a me nā kulekele. E laʻa, ma ka wā o ke Kumu Kānāwai ʻēlau Pū o ka makahiki 1887 ua hoʻoluhi hewa ʻia nā ʻōiwi me nā kupa a hāpai ʻia nā malihini me ka ʻae wale ʻana i ka poʻe koho pāloka e hiki ke heluhelu i ka ʻōlelo Pelekania, ka Hawaiʻi, a i ʻole kekahi ʻōlelo ʻEulo (e.g., Palani, Kelemania) i ke koho pāloka ʻana. Pehea nā poʻe ʻōlelo Pākē, Kepanī? Ua kāpae wale ʻia lākou, ʻoiai ua kō lākou i ia mau koina: he kāne i piha ka makahiki 21 a ʻoi a i noho ma Hawaiʻi no hoʻokahi makahiki a i uku i nā ʻauhau.
Pēlā pū ke kaomi ʻana i ke koho pāloka o ka poʻe Hawaiʻi i ka wā PīGī. Ua pono nā Hawaiʻi, inā makemake lākou e koho pāloka, e hoʻohiki kūpaʻa i nā poʻe nāna i hoʻokāhuli hewa i ke aupuni o Hawaiʻi Ponoʻī. Pehea kekahi kanaka e hoʻohiki ana i ka ʻenemi. ʻAʻole i hiki ka nui o nā ʻōiwi. ʻO ia hoʻi, ua koi ʻia nā poʻe pāloka e ʻōlelo a heluhelu i ka ʻōlelo Pelekania wale nō. Ma mua o kēlā koina a ka PīGī ua hāʻule nā kānaka he nui mai ka papahana poʻe koho pāloka. Ahuwale hoʻi ka makeʻe ʻino o nā poʻe PīGīe hoʻopau i ka mana o ke koho pāloka o nā kupa, nā ʻōiwi.
No laila, i kēia manawa o ka ahulau puni honua o ke kolona, e nui ana ke koho pāloka ʻana ma o ka hoʻouna leka ʻana – ma kahi o 80 miliona. Pono kākou e makaʻala i nā hopena o ka helu ʻana ma muli o ka huki ʻia ʻana i nā mīkini helu pāloka ma nā haleleka e ka Luna Leka Kenelala o ʻAmelika Hui Pū ʻia. E makaʻala kākou i ka hoʻoluhi hewa ʻana i ke koho pāloka ʻana.
