Unuhi ʻia e Noʻeau Peralto
Hui Mālama I Nā Kūpuna O Hawaiʻi Nei Mokuna 8: I Mana i ka Hoʻonaʻauao
Aʻole ʻike ʻia e mākou, inā ua hoʻihoʻi ʻia maila ka hapanui o nā iwi kūpuna a me nā moepū i Hawaiʻi nei, no ka mea, ʻaʻole ʻike leʻa ʻia ka nui o nā iwi kūpuna a me nā moepū i lilo aku i nā hale hōʻikeʻike a puni ka honua.
Eia kekahi, ua ʻaihue akula kekahi mau kānaka kū hoʻokahi i nā iwi a me nā moepū, me ka manaʻo, no lākou ke kuleana o ka mālama ʻana i kēia mau mea makamae i ka loaʻa ʻana o kēia mau mea kapu iā lākou. ʻAʻole pēlā. ʻAʻole ʻae ʻia kēia ʻaihue ʻana i nā iwi a me nā moepū e ke kānāwai pili i nā mea i waiho wale ʻia.
ʻO kekahi mea nui ka huliāmahi ʻana me nā poʻe ʻōiwi a me nā hoa welo like a puni ka honua e ʻimi aku i nā hale hōʻikeʻike a me nā kānaka e kāohi mau ana i nā iwi kūpuna a me nā moepū. Pēlā e hoʻihoʻi ʻia mai ai nā iwi a me nā moepū i ke kulāiwi nei. Ua komo pū au i kēia hana me kekahi mau kānaka ʻōiwi o ʻAmelika, e like me Walter Echo-Hawk (he loio a he Pawnee), Honor Keeler (he Cherokee), a me Polopeka Greg Johnson (mai ke Kulanui o Kaleponi ma Santa Barbara).
Ma waho o ʻAmelika, hana pū akula au me Kauka Cressida Fforde ma ke Kulanui Aupuni o Nūhōlani, nāna e alakaʻi nei i kekahi hui me nā kānaka ʻōiwi o Nūhōlani, Aotearoa, ʻAmelika, Hawaiʻi nei, a me ka poʻe Ainu. Kapa ʻia kēia hui ʻo “Return, Reconcile, Renew” (https://returnreconcilerenew.info/index.html).
Wahi a ke kaha pūnaewele a kēia hui, “Hoʻolaha ʻia ka ʻikepili o kēia kaha pūnaewele e hoʻomaopopo ai i ka lehulehu i ka ʻoihana hoʻihoʻi iwi kūpuna a i mea e kōkua aku ai i ka poʻe e ʻimi nei i pono no nā iwi o ko lākou mau kūpuna. He kuleana ko kēia ʻike. ʻO ko mākou noi iā ʻoe, e mālama i kēia ʻike me ka hahai ʻana mai i ko mākou kuamoʻo no ka ʻauamo ʻana i kēia kuleana:
- E hoʻohana i kēia ʻike me ka naʻau pono a me ka ʻoiaʻiʻo
- E hoʻohana i kēia ʻike no ke kākoʻo ʻana i ka hoʻoponopono a me ka hoʻōla hou ʻana
- E kākoʻo aku i ka hoʻihoʻi ʻia ʻana o nā kūpuna i ko lākou kulāiwi ponoʻī i hiki iā lākou ke moe kau a hoʻoilo
- E noke mau i ka hoʻihoʻi ʻana i nā kūpuna me ke koa a me ka wiwo ʻole, a e kākoʻo kekahi i kekahi
- E makaʻala i kou mauli ola a me ka mauli ola o kou mau hoa hana
- E mālama i ka ʻike i hoʻolaha ʻia me ka mahalo ʻana aku i ka poʻe no lākou ke kuleana o ia ʻike”
Inā e hoʻihoʻi ʻia mai ana nā kūpuna i Hawaiʻi nei, pono kākou e aʻo aku i ka hānauna hou o ka poʻe mālama iwi kūpuna e huli aku i nā kūpuna, mai kahi pae a kahi pae o ka honua nei, a e hoʻihoʻi mai i nā kūpuna i ka ʻāina aloha. ʻOiai, ʻike nō mākou, ʻaʻole hiki ke aʻo ʻia aku ke kūpaʻa (he makana a he kuleana kēlā ʻano kūpaʻa na ko lākou mau kūpuna). He kūpono ko mākou ʻike ʻana akui ua ʻano kūpaʻa i loko o nā haumāna o ka hānauna hou. E mau nō ka hana.
