Na Leialoha Kaʻula
‘O ka ulu ʻana aʻe ma Hawaiʻi nei, keu hoʻi ma ke kula kaiapuni, he mea hanohano nō ia ka hoʻomau ʻana i ka hoʻōla hou ʻana i ka ʻōlelo o ko kākou Hawaiʻi. Mai koʻu wā liʻiliʻi, he moeʻuhane ko koʻu kupuna wahine, ʻo Meleana Kaʻula o Kekaha, Kauaʻi a me Niʻihau, ka ʻōlelo ʻana o kāna mau moʻopuna i ka ʻōlelo o ko kākou ʻāina hānau. He iwakāluakūmāhā mau makahiki ma hope mai, eia iho nō wau ma Aloha, ʻOlekona, e kākoʻo ana i ko mākou kaiāulu i neʻe mai a no ka hoʻokāʻoi ʻana i ke ola o lākou iho a me ko lākou ʻohana. A ma ʻō aku o kēlā, ke hoʻomanaʻo nei i ka ʻeha o nā hanauna i hiki ke ʻike ʻia mai nā moʻolelo a koʻu kupuna wahine, haʻaheo nō wau i koʻu puka ʻana mai ke Kula ʻO Nāwahīokalaniʻōpuʻu.
I kēia mau lā, no nā Hawaiʻi na ʻOlekona nei, hiki ke ʻike ʻia ka ʻeha o ka pili ʻole a me ka noho mamao loa mai Hawaiʻi. Pēlā pū nō paha no nā kānaka e noho nei ma ke kauʻāina o ʻAmelika a puni. ʻOiai he pilina koʻu me ke kaiāulu ma ʻOlekona nei, he kuleana koʻu e lawe mai i nā kumuwaiwai i poʻe Hawaiʻi i hiki ʻole ai ke hoʻi hou i Hawaiʻi. ʻO ka mauli, ka pikoʻu, a me ka pilina i Hawaiʻi a me nā Hawaiʻi, ʻo ia ka ʻiʻini mau i loko o ko kākou kaiāulu e noho nei he mau kaukani mile mai Hawaiʻi aku. No ka poʻe hānau mua, hānau lua, a hānau kolu paha, ama ka hanauna, i hānau ʻia ma ʻaneʻi ma ka ʻāina ʻē, ʻo ka pilina kahi mea a lākou e manaʻo nei he mea pono ʻole iā lākou.
No ka wā lōʻihi, ma muli o pā nui i ko waho, ua manaʻo mākou i ka hiki ʻole ke ʻōlelo i kā kākou ʻōlelo ma waho aku o nākapakai o Hawaiʻi. Eia naʻe, ma ʻOlekona nei, ua hiki nō ke lohe ʻia nā ʻōlelo o ke ao holoʻokoʻa. Ma ka wā ma mua, ʻo ke Aupuni Hawaiʻi ka mea mākaukau loa ma ka palapala ma ka honua nei. Ua mākaukau ma ʻō aku o ko waho. Iā mākou nō ka mana o ka wā e hiki mai ana. I loko nō o ka noho mamao ʻana mai Hawaiʻi, e ola nō ka ʻōlelo Hawaiʻi ma nā wahi a pau e ola ai nā kānaka.
Haʻaheo Ka Aha Lāhui O ʻOlekona e hui pū me ke Keʻena Hoʻonaʻauao ʻo Oregon, ka Oregon Pacific Islander Coalition, a me ke Kulanui ʻo Pacific e aʻo aku i nā papa ʻōlelo Hawaiʻi mua i ʻaneʻi. I kēia kau hāʻulelau 2025, ʻo ke Kulanui ʻo Pacific ke Kulanui mua ma ka mokuʻāina ʻo Oregon e aʻo ana i nā papa ʻōlelo Hawaiʻi e ʻae ʻia ma ke ʻano he koina ʻōlelo. E hāmama ana kā mākou kikowaena kaiāulu, ʻo AloHa Resource and Community Center i ka papahana ʻōlelo Hawaiʻi mua ma hope o ke kula e alakaʻi ʻia a kākoʻo ʻia e nā haumāna Kaiapuni Hawaiʻi e noho nei ma ʻOlekona nei.
ʻO ka ʻiʻini e hoʻi i Hawaiʻi he mea ia e kōkua nei iā mākou e ʻimi i ko mākou ala ponoʻī ma ʻaneʻi, a eia ke kūpaʻa nei i ka hoʻola ʻana i ka ʻōlelo Hawaiʻi ma ʻOlekona nei i mea e pili hou ai i ka poʻe Hawaiʻi i Hawaiʻi. E hoʻomau ana i ka hoʻoikaika ʻana i mea e ola ai ʻo Hawaiʻi iā mākou pākahi a pau. He Hawaiʻi kākou a pau. E ola ka ʻōlelo Hawaiʻi.