I Maʻamau ka ʻŌlelo Hawaiʻi

0
543

Read this article in English

Maʻamau (vs. Usual, customary, regular, habitual, ordinary, common.)

Photo: Sylvia Hussey

Aloha mai kākou,

Kau nā haliʻa aloha i ko mākou hale ma Kohala i koʻu wā kamaliʻi, ʻo ke kolekole a ʻakaʻaka ʻana o koʻu makuahine me koʻu mau kūpuna ma ka ʻōlelo Hawaiʻi (he mau mānaleo lākou) – he mea maʻa mau nō ia.

Hoka, ʻaʻole au i aʻo i ka ʻōlelo maiā lākou mai, akā naʻe, i ka wā i hānau ʻia ai au, ua pāpā ʻia ka ʻōlelo Hawaiʻi ʻana ma nā kula no 70 makahiki.

No laila hoʻi, i koʻu wā kamaliʻi, ʻaʻole i hoʻokumu ʻia nā papahana, nā polokalamu, a i ʻole nā ʻōnaehana e kākoʻo ai ke aʻo ʻōlelo Hawaiʻi ʻana. No ke komo ʻana i ka papa ʻehiku, ʻelua wale nō aʻu koho: ʻo ka hoʻomau ʻana ma ke kula aupuni, a i ʻole, ʻo ka noho ʻana ma ka hale noho haumāna ma ke kula ʻo Kamehameha.

Nanalu pinepine au, inā ua hiki i koʻu makuahine ke hoʻouna iaʻu i ke kula ʻōlelo Hawaiʻi e like me nā mākua o kēia hanauna nei, pehea i ʻokoʻa ai ke aʻo ʻana? Mai ka Pūnana Leo a me nā Kula Kaiāpuni a nā Kula Hoʻāmana e kālele ana i ka ʻike Hawaiʻi a me ke Kulanui o Hawaiʻi, ua ulu a mohala mai ke aʻo ʻōlelo Hawaiʻi i loko o nā makahiki he 40 i hala akula.

Hauʻoliʻoli nō au i ka lohe ʻana i ka ʻōlelo Hawaiʻi ma nā waho o nā pōʻai ʻōlelo Hawaiʻi e like me ka hale kūʻai, a iʻole ka panakō. ʻo koʻu ʻiʻini e kiʻei aku e ʻike i ka mea e ʻōlelo Hawaiʻi ana, ʻo ia ka mea e hoʻomanaʻo mai iaʻu, ʻaʻole laha ka ʻōlelo Hawaiʻi, no laila, ʻaʻole ia he mea maʻamau.

ʻO ka ʻōlelo Hawaiʻi ka mole o ka pono o ko kākou ʻohana, moʻomeheu, a me ko kākou ʻāina. Iā kākou e mahalo ana i ka mea loaʻa i kēia mau lā, maopopo nō iā kākou, he mau hana i koe.

E ola mau ka ʻōlelo Hawaiʻi!

Sylvia M. Hussey, Ed.D.
Ka Pouhana