Na Isaac Keola Swain
Welina me ke aloha e kuʻu poʻe heluhelu. ʻO wau ʻo Keola. No Waiʻanae mai au. I kēia manawa, hele wau i ke kula nui ma Mānoa no ka hahai ʻana i ke kekele ʻike Hawaiʻi. I kekahi manawa, ua nīnau kekahi poʻe iaʻu, “He aha ka waiwai o ka ʻōlelo Hawaiʻi?”
I kēia kolamu, makemake wau e hāʻawi i kekahi manaʻo pili i ka hoihoi ʻana o ka ʻōlelo Hawaiʻi. O ke kumu hoʻokahi loa, he ʻike e hoʻomaopopo ai. E like me na ʻāina ʻē aʻe, aia kekahi ʻōlelo maoli no nā kanaka i ola nei maʻō. Inā hele ʻoe i Aotearoa, ke ʻōlelo nei nā poʻe i te reo Maori. Like kēia manaʻo me na ʻāina holoʻokoʻa ma ka honua. He mea nui no ka hoʻomaopopo ʻana o na poʻe maoli.
A laila, me kō mākou mau ʻōlelo, he mau mea pilikia ma ka wā kahiko. Ua hele i ke ala hoʻi ʻole mai nā mānaleo he nui, ua pāpā ʻia ka ʻōlelo ma kekahi manawa, a ua hoʻokolonaio kō mākou ʻāina mai nā malihini. No kekahi mau makahiki, ʻaʻole hiki nā poʻe he nui ke ʻōlelo Hawaiʻi.
Akā, i kēia wā, ua hōʻala hou ka puana ʻana o nā kanaka maoli. Ua kūkulu mākou i kekahi mau kula no ka aʻo aku ʻana i ka ʻōlelo, o ka ulu hou ihola no ia ka hoihoi o na poʻe. Ma muli o kēia, ua hōʻala hou ka leo Hawai’i he nui! No laila, e ia kekahi mea hoihoi loa no ka ʻike e ho’omaopopo ai. Na ālaina a me na pilikia i lanakila ai ma ka wā i hala a hiki i kēia wā.
