Ua kō ka ʻiʻini o Kauikeaouli, Kamehameha III, e mālama i aupuni palapala. Ma ka nānā ʻana i nā puke a me nā nūpepa i paʻi ʻia ma kona wā noho aliʻi, a me nā kula āna i hoʻokumu ai, ua hōʻike ʻia aʻela nō ka noʻeau o ka poʻe Hawaiʻi i ka heluhelu ʻana a me ke aʻo ʻana e pili ana iā Hawaiʻi me ke ao nei. ʻO ka puke, Ka Honua Nei (1873), he laʻana o ke akamai o ka lehulehu moʻokalaleo i nā ʻike o ke ao.
E laʻa, ʻo Paresetina kekahi ʻāina i ʻike ʻia e nā Hawaiʻi ma o ua puke hōʻike honua lā ʻo Ka Honua Nei. Ua kākau ʻia ka mea o lalo e pili ana iā Paresetina: “He aina loihi ololi, ma ka akau o Arabia, e waiho ana ma ke kahakai o ke kai Waenahonua… ke waiho nei no me ka poe Mahometa a hiki i keia la (77, Ka Honua Nei, 1873).”
Ua akamai hoʻi ko kākou kūpuna i ka mōʻaukala kekahi ma muli o nā puke e like me Ka Honua Nei a me nā nūpepa he nui i paʻi ʻia ma Honolulu. Eia iho nei kekahi moʻolelo e pili ana i ke Karisimasa:
He nui ka poe hoomanao i ka la Karisimasa, i la hauoli, a i la haawi makana no na makamaka, aka, ua ae pono mai lakou, ua akaka loa aole i hanau ko kakou Haku i ka 25 o Dekemaba. Ua akaka ma ke ano o ko Palesetina noho ana, aole hiki i na Kahuhipa e kiai i ko lakou poe hipa i ke kula o ka po o ka la 25 o Dekemapa, no ke anu, pela ma na aina pali e hoopuni ana ia Betelehama. Ma ia aina ua hookuuia na hipa ma na kula, me ke kiai ana o na kahu i na mahina o ke kau, a kokoke i ka pau ana o Okatoba, hoomaka mai ka ua anu, hoihoiia na holoholona i kauhale. (Ka Nupepa Kuokoa, 30 March 1865)
Wahi a Chrysostom, ka haʻiaʻo kaulana ʻo Iaone ka “Wahakula,” ua hoʻomaka ʻia ka mālama ʻana i ka lā Karisimasa ma Suria me Palesetina ma ka makahiki o ka Haku 378. Akā naʻe, ma Roma kāhi i hoʻomaka mua ʻia ka lā Karisimasa a ua ulu mai ia no loko o kekahi ʻahaʻaina Pegana, ʻo ia ka “Satunalio.” He ʻahaʻaina kēia i mālama ʻia i loko o ka hapa hope o Dekemaba, hoʻokahi hebedoma o ka ʻahaʻaina ʻana, ma ia hebedoma he nui ka ʻuhaʻuha a me ka leʻaleʻa; ua like nā kauwā me nā Haku, ua hāʻawi nā makamaka i nā makana kekahi i kekahi, no nā kamaliʻi ka lā hope o ia ʻahaʻaina, a ua hāʻawi nui ʻia iā lākou nā kiʻi liʻiliʻi. Ua like loa kēlā hoʻolauleʻa me ka hana Kalikimaka o ia wā.
Minamina loa ʻaʻole e aʻo ʻia nei kēia mau ʻike ma nā kula me nā ʻekalesia. Ma kahi o ka ʻoiaʻiʻo, ke aʻo ʻia nei nā kaʻao moemoeā.